พิธีแชะแชะ (ผีตะกร้า) ที่บ้านทับปลา

หมวดหมู่: ประเพณี/พิธีกรรม

เมื่อชาวมอแกลนบ้านทับปลาต้องการติดต่อกับสมาชิกในครอบครัวที่ล่วงลับ เพื่อถามไถ่สารทุกข์สุกดิบหรือเพื่อสอบถามเกี่ยวกับอนาคตและปัญหาที่ครอบครัวเผชิญอยู่ ก็จะประกอบพิธีแชะๆ ซึ่งเป็นการอัญเชิญให้ญาติพี่น้องที่ล่วงลับมาประทับทรง

วันที่บันทึก: 2023-05-06

สิทธิ: BY-NC-ND

พิกัดทางภูมิศาสตร์: บ้านทับปลา อ.ท้ายเหมือง จ.พังงา

คำอธิบาย

เมื่อชาวมอแกลนบ้านทับปลาต้องการติดต่อกับสมาชิกในครอบครัวที่ล่วงลับ เพื่อถามไถ่สารทุกข์สุกดิบหรือเพื่อสอบถามเกี่ยวกับอนาคตและปัญหาที่ครอบครัวเผชิญอยู่ ก็จะประกอบพิธีแชะๆ ซึ่งเป็นการอัญเชิญให้ญาติพี่น้องที่ล่วงลับมาประทับทรง สำหรับที่บ้านทับปลา จะมีผู้หญิงที่ทำหน้าที่เป็นร่างทรงหนึ่งคนและมีหมอพิธีกรรมที่เป็นผู้ชายคอยดูแลความเรียบร้อยหนึ่งคน เมื่อวิญญาณบรรพบุรุษมาเข้าร่าง ครอบครัวที่ต้องการสื่อสารก็จะมาสนทนากับบรรพบุรุษผ่านทางร่างทรง โดยมักจะถามไถ่เกี่ยวกับปัญหาทั่วไปในชีวิตประจำวัน เช่น สาเหตุการเจ็บป่วยของสมาชิกในครอบครัว วิธีการรักษา หรืออนาคตเรื่องการศึกษาและอาชีพการงานของลูกหลาน
ในการเข้าทรงจะมีการร้องเพลงภาษามอแกลนและผู้ที่เป็นร่างทรงจะต้องถือตะกร้า (มีลักษณะคล้ายชะลอม มีไม้ยาวเสียบกลางตะกร้าในแนวขวาง ยื่นออกมาจากด้านข้างของตะกร้าคล้ายด้ามจับ) ร่างทรงโยกตัวไปมาตามจังหวะเพลงจนกระทั่งวิญญาณบรรพบุรุษมาเข้าร่าง
สาเหตุที่ต้องมีหมอพิธีกรรมที่เป็นผู้ชายมาคอยกำกับดูแล เนื่องจากพิธีแชะๆมีการอัญเชิญวิญญาณของผู้ล่วงลับ ซึ่งอาจจะไม่ได้ดึงดูดเฉพาะวิญญาณของคนที่เป็นเครือญาติกันแต่นำพาผีร้ายและวิญญาณเร่ร่อนอื่นๆที่ไม่ได้รับเชิญมาด้วย หากผีร้ายเหล่านี้เข้าสิงร่างใครคนผู้นั้นก็อาจจะเจ็บป่วยหรือถึงขั้นเสียสติ ดังนั้นจึงจำเป็นต้องมีหมอพิธีกรรมที่มีอาคมแก่กล้ามาคอยดูแลไม่ให้วิญญาณร้ายเข้ามาแทรกแซงในพิธีกรรม ชุมชนทับปลาไม่ได้ประกอบพิธีแชะๆมานานมากแล้ว เนื่องจากหมอพิธีกรรมที่มีอาคมแก่กล้าและมีประสบการณ์สูงได้เสียชีวิตไปหมด ในสมัยก่อนมีคุณป้าเผินรับหน้าที่เป็นร่างทรงและคุณตาย้อยเป็นหมอที่คอยควบคุมพิธีกรรม ปัจจุบันตะกร้าที่ใช้ในพิธีถูกเก็บรักษาอยู่ที่บ้านของคุณยายยืน นาวารักษ์ เนื่องจากความรู้เรื่องการประกอบพิธีกรรมตกแชะๆทอดสืบต่อมาในตระกูลของคุณยาย

แชร์หน้านี้

รายการอื่น ๆ ในหมวดหมู่เดียวกัน