ชาวชิลด้า ถ้าจะเพี้ยน: เรื่องตลกพื้นบ้านเยอรมันจากศตวรรษที่ ๑๖

อำภา โอตระกูล, รวบรวมและเรียบเรียง. ชาวชิลด้า ถ้าจะเพี้ยน: เรื่องตลกพื้นบ้านเยอรมันจากศตวรรษที่ ๑๖. กรุงเทพฯ: สถาบันเกอเธ่, ๒๕๖๑.

        เรื่องราวของผู้คนในเมืองสมมติและเหตุการณ์สมมติ เมื่อชาวเมืองตกลงกันว่าจะไม่เป็นคนฉลาดอีกต่อไป ความโกลาหลและชวนหัวจึงเกิดขึ้นในเมืองชิลด้า

        นิทานตลกพื้นบ้านของเก่าจากประเทศเยอรมนีชุดนี้ได้รับการเลือกสรรมาแปลโดยศาสตราจารย์พิเศษ ดร.อำภา โอตระกูล มีเนื้อเรื่องที่เข้าใจง่าย ไม่มีความซับซ้อนหรือความแตกต่างทางวัฒนธรรมมากมายเสียจนผู้อ่านไม่ “อิน” ความขบขันอันเกิดจากความโง่ของชาวชิลด้าจะทำให้ผู้อ่านเพลิดเพลินกับนิทานตลกแปลกแนวชุดนี้ไม่น้อยทีเดียว

        ก่อนที่จะเริ่มเข้าเรื่องนิทาน ผู้แปลเกริ่นถึงประวัติและความเป็นมาของนิทานพื้นบ้าน หรือวรรณกรรมพื้นบ้านเก่าชุดนี้ และได้ชี้ให้เห็นบทบาทของนิทานกลุ่มนี้ในฐานะเป็นเครื่องมือเพื่อเสียดสีผู้คนในสังคม ซึ่งสอดคล้องกับน้ำเสียงและเนื้อหาที่มีลักษณะประชดประชันนั่นเอง

        นิทานชวนหัวกลุ่มนี้สามารถอ่านได้ในสองระดับ หากต้องการอ่านเอารส ท่านก็จะได้ความเพลิดเพลินและความเบาอกเบาใจ อันเกิดจากการได้หัวเราะหรืออมยิ้มกับความโง่และซื่อบื้อของชาวชิลด้า แต่หากต้องการอ่านเอาเรื่องแล้ว ความโง่และความซื่อบื้ออันปรากฏในนิทานคงจะมิได้มีเพื่อให้นิทานน่าหัวเราะแต่เพียงเท่านั้น แต่ยังทำให้เห็นประเด็นเรื่อง consensus หรือการใช้ฉันทามติโดยมิได้ไตร่ตรอง การอยู่ร่วมกันของคนจำนวนมาก โดยเฉพาะในระดับเมือง หากทุกอย่างเป็นไปโดยฉันทามติและไร้ซึ่งแรงเสียดทานเพื่อให้ได้มองเห็นมิติอื่น ๆ ที่นอกเหนือไปจากการเห็นดีเห็นงามตามกันแล้ว ก็ย่อมนำมาซึ่งความโกลาหลเช่นที่เกิดขึ้นกับเมืองชิลด้า

        หวังใจว่าท่านจะสนใจและหาหนังสือนิทานเล่มนี้มาอ่าน (ขอรับหนังสือได้ที่สถาบันเกอเธ่) เพื่อว่าท่านจะได้ทั้งความสนุกสนานเพลิดเพลิน และได้ขบคิดถึงการเสียดสีที่ปรากฏในเนื้อเรื่องนิทานชุดนี้ด้วยว่า ผู้เล่ากำลังเสียดสีอะไร ผู้เล่ากำลังจะบอกอะไร เรื่องเล่าชวนหัวเหล่านี้เป็นเรื่องที่เหนือจริง หรือตรงข้ามกับความเป็นจริง หรือสมจริงกันแน่ สุดท้ายแล้ว เมื่อท่านได้ปิดหนังสือลง ท่านจะได้ประสบการณ์ทางความคิดและความรู้สึกที่มากยิ่งไปกว่าอารมณ์ขันเป็นแน่

ผู้ปริทัศน์: เสาวภาคย์ ขันมั่น
นิสิตอักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิต 
สาขาคติชนวิทยา
ภาควิชาภาษาไทย คณะอักษรศาสตร์
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย