นิทานจีนชุดยี่สิบสี่ยอดกตัญญู: การดำรงอยู่และวิธีการนำเสนอในสังคมไทยปัจจุบัน
นรุตม์ คุปต์ธนโรจน์
วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต
ภาควิชาภาษาไทย
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ปีการศึกษา ๒๕๕๑
วัตถุประสงค์ของการวิจัย
๑. เพื่อศึกษาการดำรงอยู่ของนิทานจีนชุดยี่สิบสี่ยอดกตัญญูในสังคมไทยปัจจุบัน
๒. เพื่อวิเคราะห์วิธีการนำเสนอ รูปแบบ และเนื้อหาของนิทานจีนชุดยี่สิบสี่ยอดกตัญญูในสังคมไทยปัจจุบัน
สมมติฐานของการวิจัย
ในสังคมไทยปัจจุบันนิทานยี่สิบสี่ยอดกตัญญูซึ่งเน้นค่านิยมความกตัญญูอย่างเด่นชัดให้คนไทยเชื้อสายจีน มีวิธีการนำเสนอเนื้อหาในรูปแบบที่หลากหลายทั้งจิตรกรรม วรรณกรรม การแสดง สื่อสมัยใหม่
บทคัดย่อ
วิทยานิพนธ์เล่มนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์การดำรงอยู่ วิธีการนำเสนอ รูปแบบ และเนื้อหาของนิทานจีนชุดยี่สิบสี่ยอดกตัญญูในสังคมไทยปัจจุบัน ผลการศึกษาพบว่านิทานจีนชุดยี่สิบสี่ยอดกตัญญูดำรงอยู่ในข้อมูลทางวัฒนธรรม ๕ รูปแบบ ได้แก่ วรรณกรรม จิตรกรรม พิธีกรรม การแสดง และสื่อสมัยใหม่
ในข้อมูลประเภทวรรณกรรม พบนิทานจีนชุดยี่สิบสี่ยอดกตัญญูทั้งสิ้น ๑๒ ฉบับ แบ่งกลุ่มตามวัตถุประสงค์การตีพิมพ์ได้ ๒ กลุ่ม คือ กลุ่มที่ตีพิมพ์เพื่อผู้อ่านทั่วไป ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นหนังสือธรรมะ หรือหนังสือที่ระลึกต่าง ๆ และกลุ่มที่ตีพิมพ์เพื่อเด็กและเยาวชน ในข้อมูลประเภทจิตรกรรม พบว่ามีการตกแต่งภาพจิตรกรรมด้วยภาพจากนิทานจีนชุดยี่สิบสี่ยอดกตัญญูตกแต่งในศาสนสถาน ได้แก่ ศาลเจ้า โรงเจ วัดจีน วัดญวณ วัดไทย และสุสานแบบจีน จำนวน ๓๑ แห่ง พบว่าช่างจะนำเฉพาะเหตุการณ์ที่สำคัญมาวาดเท่านั้น และหากเป็นภาพจากเรื่องและเหตุการณ์เดียวกัน ถึงแม้ว่าจะต่างศาสนสถานก็จะมีองค์ประกอบของภาพที่ใกล้เคียงกัน ส่วนในข้อมูลประเภทพิธีกรรม พบว่าบทร้องในพิธีโอยปอถะ โอยไน่ตี๊ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในพิธีกรรมย่อยของพิธีกงเต๊กชาวจีนแต้จิ๋ว จะนำเนื้อหามาจากนิทานจีนชุดยี่สิบสี่ยอดกตัญญู ๙ เรื่อง ในข้อมูลประเภทการแสดงพบว่าในการแสดงอุปรากรจีน (งิ้ว) ในช่วงการแสดงเบิกโรงสิริมงคล หรือ “ป่วงเซียง” ในชุดเซียงกีซั้งจื้อ หรือนางฟ้าประทานบุตร มีการแสดงที่ตัดตอนมาจากนิทานเรื่องตังอ์ย้ง และในข้อมูลประเภทสื่อสมัยใหม่ พบนิทานจีนชุดยี่สิบสี่ยอดกตัญญูนำเสนอในรูปแบบของสื่อการ์ตูน ๓ ฉบับ มีทั้งฉบับที่คนไทยวาด โดยนำเนื้อเรื่องมาจากต้นฉบับภาษาไทย และฉบับที่แปลจากภาษาอังกฤษ ที่ได้จากประเทศสิงคโปร์
ผลการวิจัยสรุปได้ว่านิทานจีนชุดยี่สิบสี่ยอดกตัญญูมีวิธีการนำเสนอเนื้อหาในสื่อต่าง ๆ ที่ปรับไปตามกลุ่มผู้อ่าน ผู้ชม หรือผู้เข้าร่วมพิธี ทั้งนี้ การมีต้นฉบับวรรณกรรมนิทานจีนชุดยี่สิบสี่ยอดกตัญญู ขนบนิยมในการตกแต่งศาสนสถานด้วยภาพจิตรกรรมจากนิทานจีนชุดสี่สิบสี่ยอดกตัญญู การดำรงอยู่ของพิธีกงเต๊กและการแสดงป่วงเชียง และการสืบทอดค่านิยมความกตัญญูเป็นปัจจัยที่มีผลต่อการดำรงอยู่ของนิทานจีนชุดยี่สิบสี่ยอดกตัญญู
ผู้วิจัยพบว่าการจัดวางสถานที่ที่ไม่เอื้อต่อการชมภาพจิตรกรรมจากนิทานจีนชุดยี่สิบสี่ยอดกตัญญูความชำรุดทรุดโทรม และความเสียหายที่เกิดขึ้นต่อภาพจิตรกรรม และการหมดบทบาทหน้าที่ในการสื่อความหมายในเรื่องความกตัญญูเป็นข้อจำกัดและปัญหาสำหรับการดำรงอยู่ของนิทานจีนชุดยี่สิบสี่ยอดกตัญญูในอนาคต
อ่านวิทยานิพนธ์ฉบับออนไลน์ได้ที่
http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/15165
ปัจจุบันเป็นอาจารย์ประจำภาควิชาภาษาไทย คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต