ปาฐกถาชุด “สิรินธร” ครั้งที่ 1 เรื่อง วัดพระศรีรัตนศาสดาราม

เป็นปาฐกถาประเดิม ซึ่งพระราชทานด้วยพระองค์เอง แก่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ที่ได้ดำริให้มีการจัดปาฐกถานุกรมทางวิชาการขึ้นเป็นประจำปีละประมาณ 1 ครั้ง โดยมีหัวข้อที่หลากหลาย และได้ขอพระราชทานพระราชานุญาตอัญเชิญพระนามาภิไธย “สิรินธร” เป็นนามของปาฐกถานุกรมชุดนี้ ที่จัดขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติในวงวิชาการและเป็นอนุสรณ์ในมหามงคลสมัยที่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมเฉลิมพระอิสริย ศักดิ์สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิรินธรเทพรัตนสุดา กิติวัฒนาดุลโสภาคย์ฯ ขึ้นเป็น สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

ปาฐกถา เรื่อง “วัดพระศรีรัตนศาสดาราม” ทรงพระราชทานเป็นประเดิม ณ หอประชุมจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เมื่อวันที่ 26 มีนาคม พ.ศ.2525 อันเป็นมงคลสมัยฉลองกรุงรัตนโกสินทร์ สองร้อยปี และที่ทรงเลือกเรื่องนี้มาบรรยายพระราชทานก็เพราะทางได้รับแต่งตั้งให้เป็น องค์ประธานการซ่อมแซมวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ทรงเล่าประวัติการสร้างและการซ่อมนับตั้งแต่รัชสมัยรัชกาลที่ 1 จนถึงรัชกาลปัจจุบัน ซึ่งมีการทำมาโดยตลอดมากบ้างน้อยบ้าง มาจนถึงคราวเตรียมฉลองกรุง จึงทรงโปรดฯ ให้มีการตั้งกรรมการคณะต่าง ๆ ตั้งแต่จัดหาทุน ไปจนกรรมการย่อยชุดต่าง ๆ เช่น ดูแลทางด้านศิลปะ ดูแลเครื่องเงิน เครื่องทอง ตลอดจนการวางแผนงานการวางรูปแบบการเข้าชม โดยมุ่งให้ความรู้แก่ประชาชน จึงมีการจัดพิพิธภัณฑ์ขึ้นและนำเสนอบริเวณวัดในรูปแบบเหมือนเป็นพิพิธภัณฑ์ เพื่อประชาชนจะได้ศึกษาวิวัฒนาการการก่อสร้างและงานด้านศิลปะของไทยว่ามีการ เปลี่ยนอย่างไร ทั้งในด้านศิลปะ เทคโนโลยี การตกแต่งบริเวณ โปรดฯ ให้มีการจดบันทึกไว้อย่างละเอียด จัดทำเป็นรูปจดหมายเหตุ ทรงบรรยายอย่างละเอียดพร้อมภาพประกอบมากมาย มหาวิทยาลัยได้จัดพิมพ์เป็นรูปเล่มด้วยการถอดเทปพร้อมแทรกภาพประกอบ