ชนเผ่าฮาหนีเป็นหนึ่งใน 3 เผ่าของจีนที่ให้หนุ่มสาวหาคู่ครองกันเอง ทั้งยังอนุญาติให้หนุ่มโสดสาวโสดที่ชอบกัน สามารถร่วมประเวณีกันก่อนแต่งได้ อีกสองเผ่าที่มีธรรมเนียมคล้ายกับเผ่านี้คือ เผ่าเย้า และ เผ่าเหมียว

พ่อแม่จะไม่ว่าเรื่องนี้ เพราะเป็นเรื่องปฏิบัติกันมาตั้งแต่สมัยปู่ย่าตายาย จนเป็นธรรมเนียมประเพณีไปแล้ว

ภายในบริเวณหมู่บ้านฮาหนีทุกแห่ง จะมีสถานที่จัดไว้สำหรับให้หนุ่มๆสาวๆมาพบประสังสรรค์กัน ทำเป็นลานกว้างๆ ตรงกลางลานจะมีที่ก่อกองไฟ มีขอนไม้วางเรียงกันตามจุดต่างๆไว้ให้หนุ่มสาวที่ต้องการหาคู่มาพลอดรักกัน ตอนกลางคืนหนุ่มๆสาวๆจะมาชุมนุมรอบกองไฟ คุยกัน ร้องเพลงหยอกล้อกันสนุกสนาน คนที่ยังไม่รู้จักกัน หนุ่มๆตอนแรกอาจจะมีเขินอายบ้าง แต่เมื่อได้ฟังสาวๆร้องเพลง แถมเพื่อนๆคอยช่วย ก็เริ่มใจกล้า ร้องเพลงโต้ตอบกับสาวๆ เป็นช่วงที่สนุกที่สุดของหนุ่มโสดสาวโสดชาวฮาหนี คู่ไหนที่รู้จักกันอยู่แล้ว ชอบกัน รักกัน ก็จะปลีกตัวหายเข้าป่าไปพลอดรักกันสองต่อสองในที่ลับตา

การที่หนุ่มสาวจะมีเซ็กส์ก่อนแต่งงานนั้น ถือเป็นเรื่องธรรมดา และอาจจะสนับสนุนด้วยซ้ำที่หนุ่มสาวจะมีประสบการณ์เรื่องนี้ก่อนที่จะแต่งงานกัน หนุ่มสาวที่ยังโสดและสดอยู่นั้น บางทีก็จะถูกเพื่อนๆอำต่างๆนาๆ ผู้หญิงจะโดนอำว่าไม่ม่เสน่ห์ กลายเป็นปัญหาเข้าไปอีก ขณะเดียวกัน หนุ่มสาวที่ร่วมหลับนอนกัน ก็ต้องระวังป้องกันไม่ให้ผู้หญิงเกิดท้องขึ้นมา กรณีที่ผู้หญิงท้องขึ้นมาและผู้ชายไม่ยอมรับผิดชอบ ฝ่ายหญิงสามารถไปแจ้งหัวหน้าเผ่าและชี้ตัวชายต้นเหตุให้มาแต่งงานด้วยได้

กฏหมายของจีนบังคับให้ผู้ชายมีเมียได้แค่ 1 คน แต่มันไม่ได้อย่างนั้นสำหรับเผ่าฮาหนี ผู้ชายเผ่าฮาหนีสามารถมีภรรยาคนที่ 2 หรือคนที่ 3 ได้ ถ้าภรรยาคนแรกไม่สามารถมีลูกได้ หรือมีลูกเป็นหญิงล้วน เพราะครอบครัวชาวฮาหนีต้องการลูกชายไว้สืบสกุลอย่างน้อย 1 คน

ชาวเขาฮาหนีเป็นเผ่าเดียวที่ไม่มีธรรมเนียมเรียกร้องสินสอดจากผู้ชาย หนุ่มสาวที่ชอบกันรักกัน พร้อมที่จะแต่งงาน ก็จะขออนุญาตพ่อแม่ของทั้งสองฝ่ายพอเป็นพิธีและเพื่อเป็นสิริมงคล แล้วก็จะจัดงานฉลองงานแต่งงาน งานแต่งงานเป็นงานใหญ่ที่สนุกสนานติดกันไปทั้งวัน ครอบครัวที่มีฐานะดีก็อาจจะจัดงานติดกัน 3 วัน 3 คืน

ชาวเผ่าฮาหนีมีคสามภูมิใจในเผ่าของตัวเองอย่างมากโดยเฉพาะขนบธรรมเนียมประเพณีในการเลือกคู่ครองและความมีอิสระในเรื่องเพศสัมพันธ์ของหนุ่มโสดสาวโสด ซึ่งเป็นประเพณี เป็นเอกลักษณ์ของเผ่ามาตั้งแต่สมัยโบราณกาล

ที่มา : วิชัย ชินาลัย. (2548). ชาวเขาหาคู่. กรุงเทพฯ.