ชื่อชนชาติ:    ไทใหญ่ (Tai Yai)

ชื่อที่ใช้เรียกตนเอง:    

ชื่อที่คนอื่นใช้เรียก:    

แหล่งที่อยู่อาศัย:    คนไทในรัฐฉาน (Shan State) ประเทศพม่านั้น อาจแบ่งได้เป็น 3 กลุ่ม คือ พวกกลุ่มเหนือ คือ พวกเมืองล่าเสี้ยว (Lashio) หรือชื่อเดิมว่า ลอยเยิ่ว ซึ่งเป็นพวกที่ใกล้ไปทางไตเหลือไตมาวในเขตจีน พวกกลุ่มตะวันออกเฉียงเหนือ คือ พวกเมืองเชียงตุง (Keng Tung) กลุ่มนี้เป็นพวกที่เรียกตนเองว่า ไทขืน ไทลื้อ เมืองต่างๆ มีเมืองหลายเมืองในเขตนี้ที่มีพวกไทขืน ไทลื้อ เคยอยู่และอพยพเข้ามาเช่น เมืองยอง เมืองแงน เมืองม่า พวกกลุ่มใต้ ได้แก่ พวกที่มาจากเมือง ตองยี (Tong Ye) เมืองหมอกใหม่ เมืองหนอง เมืองฮาย่า บ้านล้างเค้อ บ้านเบ ชาวไทใหญ่หรือที่คนไทยในเมืองไทยเรียนนั้นมาจากพวกที่ 3 เป็นส่วนใหญ่ และอพยพเข้ามาในราวสมัยรัชการที่ 5 อยู่ที่ 2 แห่ง คือ ที่บ้านปางหมูในปัจจุบันและบริเวณอำเภอขุนยอม ต่อมามีพญาได้รับแต่งตั้งให้เป็นเจ้าดูแลพวกไทใหญ่ และได้รวบรวมชาวไทใหญ่ ในที่ 2 แห่งนี้ไว้ด้วยกัน หลังจากนั้นอาจมีพวกไทใหญ่จากเมืองล่าเซียว เข้ามาบ้าง เช่นที่บ้านคาหาน บ้านใหญ่หมอกว๋าม พวกไทใหญ่ไม่ได้เรียกตนเองว่าไทใหญ่ แต่เรียกตนเองว่า ไท แต่ถามว่าพวกไทที่อยู่ในแม่ฮ่องสอนเป็นพวกเดียวกันหรือไม่ก็จะไดรับคำตอบว่ามีพวกไทโหลง และไทกาง

แหล่งเก็บข้อมูล:     1. บ้านใหม่หมอกจ๋าม ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่
                            2. บ้านเมืองปอน ต.บ้านเมืองปอน อ.ขุนยวม จ.แม่ฮ่องสอน
                            3. บ้านต่อแพ ต.แม่เงา อ.ขุนยวม จ.แม่ฮ่องสอน
                            4. บ้านคาหาน ต.ท่าผา อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน

เครื่องแต่งกาย:    การแต่งกายของหญิงไทใหญ่ หญิงไทใหญ่ในเขตจังหวัดแม่ฮ่องสอน และในเชียงใหม่ (บ้านใหม่หมอกจ๋าม) ใส่เสื้อที่มีลูกกระดุมและการตกแต่งลวดลายต่างๆ กันออกไป ผ้าซิ่นก็มีลักษณะต่างๆ กันตามฐานะ และความนิยมในแต่ละสมัยว่าของใดเป็นของแพงต่างๆกัน แต่ลักษณะเป็นดังนี้

เสื้อผ่ากลางอก เป็นเสื้อขาวโดยทั่วไป แต่อาจเป็นสีได้สำหรับหญิงสาวตัวเสื้อสั้นๆ แค่เอว และรัดรูป แบบนี้เป็นแบบเก่า หรือเสื้อป้ายหน้า จะบ้ายทางไหนก็ได้ แขนยาว หรือสั้นรัดรูป เอวลอย ติดกระดุม 5 เม็ด บางทีเสื้อตัวนี้จะบางมาก เพื่ออวดเสื้อใน ซึ่งปักสวยงามและมีแขนเล็กมาก  ผ้าซิ่นจะต่อตีนหรือไม่ต่อก็ได้ ไม่คาดเข็มขัด ถ้าเป็นซิ่นเก่าจะต่อ 3 ต่อ คือ หัว กลาง ตีน ส่วนใหญ่ตีนเป็นสีดำ แต่อาจเป็นสีอื่นๆก็ได้  เกล้าผม ผู้หญิงที่ยังไม่ออกเรือน สมัยก่อนแสดงโดยเอาปอยผมมาไว้ข้างหู เรียกว่า สต็อก และทำผมแบบผมม้าด้วย (ผมม้า = ) ถ้าออกเรือนแล้วก็เกล้าขึ้นไปเฉยๆ ไม่ทิ้งปอยผม ผู้หญิงไทใหญ่นิยมแซมผมด้วยดอกเอื้อง เช่น เอื้องแซะ การใส่เครื่องประดับ แล้วแต่ฐานะ ใส่รองเท้าคีบ เวลาไปทำงาน ผู้หญิงที่ออกไปทำงานในไร่ใส่ กุบและโพกผ้าด้วย นอกจากนี้สะพายถุง และตะกร้าสาน ใส่มีดพร้าไป