ความเป็นมาของชาวจ้วง
ชาวจ้วงเป็นกลุ่มชนชาติไทยกลุ่มหนึ่งที่อาศัยอยู่ในมณฑลกวางสีทางตอนใต้ของสาธารณรัฐประชาชนจีน โดยมีประชากรมากกว่า 13 ล้านคน
ซึ่งถือเป็นชนชาติไทยกลุ่มใหญ่ที่สุดกลุ่มหนึ่ง วิจัยพบว่าชาวจ้วงมีวัฒนธรรมสืบเนื่องมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลาย ประมาณ 2,300–2,400 ปีที่ผ่านมา
วัฒนธรรมของชาวจ้วงอยู่ในยุคสำริด–เหล็ก ซึ่งเป็นอารยธรรมพื้นถิ่นในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ก่อนการรับอิทธิพลจากจีนและอินเดีย
ชาวจ้วงมีความเชื่อมโยงกับอารยธรรมยุคแรกเริ่มในภูมิภาค รวมถึงเป็นกลุ่มชนที่มีบทบาทสำคัญในการพัฒนา และสืบทอดวัฒนธรรมในพื้นที่นี้อย่างต่อเนื่อง
“จ้วงเป็นเครือญาติตระกูลไทยผู้ยิ่งใหญ่และเก่าแก่ที่สุด”
เป็นเรื่องที่ผมเคยเขียนอธิบายรายละเอียดไว้ในหนังสือชื่อ “คนไทยอยู่ที่นี่ที่อุษาคเนย์”
(มหาวิทยาลัยศิลปากร พิมพ์ครั้งแรก เมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๗)
กล่าวโดย สุจิตต์ วงษ์เทศ ใน มติชนสุดสัปดาห์
เนื่องจากภาษาจ้วงกับภาษาไทยอยู่ในตระกูลเดียวกัน ฉันทลักษณ์ในบทร้อยกรองของจ้วงกับของไทยมีความสัมพันธ์กันและมีพื้นฐานจากคำคล้องจองเช่นเดียวกัน นอกจากนี้ยังมีประเพณีและความเชื่อเก่าแก่ที่คล้ายกัน
ปลาบู่ทอง และ ตาเจี้ย ตาลูน
ตำนานที่คล้ายกันอย่างไม่น่าเชื่อของไทยและจ้วง
หนึ่งในนิทานพื้นบ้านของไทยซึ่งใกล้เคียงกับนิทานจ้วง ก็คือเรื่องราวของปลาบู่ทอง ซึ่งมีต้นกำเนิดจากนิทานของชาวจ้วง ที่ชื่อว่า “ตาเจี้ย ตาลูน” หรือที่รู้จักกันในนามของวรรณกรรมจีนอย่าง “นางเย่เซียน” (叶限姑娘) ซึ่งมีเนื้อเรื่องที่คล้ายกัน และในหลายบทความทางวิชาการยังกล่าวว่าเป็นต้นกำเนิดของนิทาน “ซินเดอเรลลา” อีกด้วย
ภาษา
จ้วงมีวัฒนธรรมการใช้ภาษาที่หลากหลาย ชาวจ้วงสามารถพูดภาษาถิ่นซึ่งเป็นภาษาของชาวจ้วง ที่มีลักษณะเเตกต่างกันตามท้องที่
สามารถเเบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ คือ ภาษาจ้วงเหนือ เเละภาษาจ้วงใต้ นอกจากนี้ชาวจ้วงยังสามารถพูดภาษาจีนได้ โดยผู้คนในรุ่นกลาง ผู้คนรุ่นเด็กจะสามารถสื่อสารภาษาจีนได้แต่หากเป็นผู้สูงอายุในชนบทจะพูดภาษาจ้วง
ตัวอย่างภาษาจ้วงที่ใช้ในชีวิตประจำวัน
ใหม่ ไป้ ที่ ไข มา | May bāe ti kāy ma?
มึงไปที่ไหนมา
เก๊า ไป สือ ของ มา | Gòu bāe síy kōng ma
กูไปซื้อของมา
การเเต่งกาย
โดยปกติชาวจ้วนในมณฑลกวางสีประเทศจีน ก็แต่งกายไม่ต่างจากหญิงชาวจีนทั่วไปมากนัก แต่มีลักษณะที่โดดเด่นที่สังเกตได้ คือ ผ้าโพกศรีษะที่มีหลากหลายสี และวิธีการโพกที่มีเอกลักษณ์ซึ่งในพื้นที่อย่างหลงหลินหรือหลงโจว ยังมีการใส่ชุดจ้วงดั้งเดิมให้เห็นอยู่
ประเพณีเเละศาสนา
ชาวจ้วงไม่นับถือศาสนาแต่นับถือบรรพบุรุษ
ชาวจ้วงได้มีการติดต่อกับชาวจีนมาตั้งแต่อดีต ประเพณีส่วนใหญ่จึงมีความคล้ายคลึงกับวัฒนธรรมจีน
ยกตัวอย่างเช่น
ประเพณีสามเดือนสาม ก็มีรากฐานมาจากวัฒนธรรมจีน โดยชาวจ้วงก็จะมาชุมนุมกัน มีการละเล่นรื่นเริงโดยเฉพาะการร้องเพลงโดยชาวจ้วงจะมีอุปนิสัยในการนำเหตุการณ์ต่าง ๆ มาขับร้องเป็นบทเพลง
อ้างอิง :
ทองแถม นาถจำนง.(2565). ต้นกำเนิดนิทาน “ตาเจี้ย” – ปลาบู่ทอง – เต่าคำ และซินเดอเรลล่า. ทางอีสาน. สืบค้นเมื่อ 5 มิถุนายน 2568, จาก ต้นกำเนิดนิทาน “ตาเจี้ย ตาลูน – ปลาบู่ทอง – เต่าคำ และซินเดอเรลล่า” – ทางอีศาน
ศรีศักร วัลลิโภดม, และ ปรานี วงษ์เทศ. (2536). จ้วง : พี่น้องเผ่าไทยเก่าแก่ที่สุด (พิมพ์ครั้งที่ 1). มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ศูนย์สารนิเทศมนุษยศาสตร์. จ้วง (Chuang). สืบค้นเมื่อ 5 มิถุนายน 2568, จาก จ้วง (Chuang) – ศูนย์สารนิเทศมนุษยศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
254 ถนนพญาไท แขวงวังใหม่ เขตปทุมวัน กรุงเทพฯ 10330