การศึกษาภาษาญี่ปุ่นได้เริ่มต้นที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยครั้งแรกในพ.ศ. 2485 ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง และสิ้นสุดในพ.ศ. 2488 หลังสงครามโลกสงบ และญี่ปุ่นแพ้สงคราม
อย่างไรก็ตามการเรียนการสอนได้เริ่มต้นอีกครั้งในปีพ.ศ.2509 นับเป็นเวลาเกือบ 60ปีที่มีการเปิดสอนหลักสูตรภาษาญี่ปุ่นในคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดยเริ่มต้นจากการสอนเป็นวิชาเลือกจนพัฒนาเป็นวิชาเอกในหลักสูตรระดับปริญญาบัณฑิต นอกจากนี้ยังมีการเปิดหลักสูตรระดับมหาบัณฑิต สาขาภาษาและวรรณคดีญี่ปุ่น (ตั้งแต่พ.ศ. 2549 ปรับปรุงหลักสูตรเปลี่ยนชื่อเป็นสาขาวิชาภาษาญี่ปุ่น) เมื่อพ.ศ.2542 และเมื่อพ.ศ.2550 ได้เปิดหลักสูตรระดับมหาบัณฑิต เพิ่มขึ้นอีกหลักสูตรหนึ่งคือหลักสูตรสาขาวิชาภาษาญี่ปุ่นเป็นภาษาต่างประเทศ นอกจากหลักสูตรปริญญาบัณฑิตและมหาบัณฑิตที่สาขารับผิดชอบโดยตรงแล้ว เมื่อพ.ศ.2546 สาขายังร่วมกับสาขาวิชาวรรณคดีเปรียบเทียบ เปิดสอนหลักสูตรระดับดุษฎีบัณฑิตสาขาวิชาวรรณคดีและวรรณคดีเปรียบเทียบอีกด้วย
นอกจากนี้ ในปีพ.ศ.2551 สาขาได้เริ่มจัดการเรียนการสอนวิชาภาษาญี่ปุ่นบรรยายเป็นภาษาญี่ปุ่นและอังกฤษให้แก่นิสิตหลักสูตรปริญญาบัณฑิต นานาชาติของคณะอักษรศาสตร์ (BALAC) ควบคู่ไปกับการจัดการเรียนการสอนภาษาญี่ปุ่นชั้นต้นให้กับหลักสูตรนานาชาติต่างคณะ
ระดับปริญญาบัณฑิต
สำหรับระดับปริญญาบัณฑิตได้มีการพิจารณาปรับปรุงแก้ไขหลักสูตรภาษาญี่ปุ่นอย่างต่อเนื่องให้เหมาะสมกับสภาพของสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปตามลำดับ ดังนี้
| พ.ศ. | สถานภาพของวิชา | ผู้เรียน |
|---|---|---|
| 2485-2487 | เป็นวิชาเลือกเช่นเดียวกับวิชาภาษา ฝรั่งเศสและภาษาเยอรมัน | นักเรียนโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย |
| 2488 | เป็นวิชาเลือกเช่นเดียวกับวิชาภาษา ฝรั่งเศสและภาษาเยอรมัน | นิสิตคณะอักษรศาสตร์ ชั้นปีที่ 1 |
| 2489-2508 | ไม่มีการเปิดสอนเนื่องจากผู้สอนต้องไป ประจำที่สถานทูตไทยในประเทศญี่ปุ่น | – |
| 2509-2513 | เป็นวิชาเลือก 1 ใน 3 หมวดเช่นเดียวกับ วิชาภาษาไทย อังกฤษ ฝรั่งเศส ฯลฯ (12วิชา) | นิสิตคณะอักษรศาสตร์ ชั้นปีที่ 3-4 |
| 2514-2520 | เป็นวิชาเอก (16+32 หน่วยกิต) (มีนิสิตเอกภาษาญี่ปุ่นรุ่นแรกปี 2516) | นิสิตคณะอักษรศาสตร์ ปีที่ 1 และ 2 เรียนเป็นภาษาต่างประเทศ นิสิตปีที่ 3 และ 4 เรียนเป็นวิชาเอก |
| 2520-2527 | เป็นวิชาเอก (6+42 หน่วยกิต) | นิสิตคณะอักษรศาสตร์ ปีที่ 1 เรียนเป็นภาษาต่างประเทศ นิสิตปีที่ 2-4 เรียนเป็นวิชาเอก |
| 2527-2538 | เป็นวิชาเอก (52 หน่วยกิต) | นิสิตคณะอักษรศาสตร์ ชั้นปีที่ 1-4 |
| 2538-2547 | เป็นวิชาเอก(Area of Concentration) (82 หน่วยกิต) | นิสิตคณะอักษรศาสตร์ ชั้นปีที่ 1-4 |
| 2547-2551 | เป็นวิชาเอกเดี่ยว (71 หน่วยกิต) เป็นวิชาโท (20 หน่วยกิต) | นิสิตคณะอักษรศาสตร์ ชั้นปีที่ 1-4 (เริ่มเรียนจากภาษาญี่ปุ่นชั้นกลาง) นิสิตวิชาโทเรียนแยกวิชาและเริ่มเรียนจากชั้นต้นได้ |
| 2551-2557 | เป็นวิชาเอกเดี่ยวหลักสูตรปกติและหลักสูตร เกียรตินิยม (72 หน่วยกิต) เป็นวิชาโท (20 หน่วยกิต) | นิสิตคณะอักษรศาสตร์ ชั้นปีที่ 1-4 นิสิตวิชาโทเรียนแยกวิชา (เอกและโทเริ่มเรียนจากภาษาญี่ปุ่นชั้นกลาง) |
| 2557-2560 | เป็นวิชาเอกเดี่ยวหลักสูตรปกติ เกียรตินิยม (72 หน่วยกิต) เป็นวิชาโท (21 หน่วยกิต) | นิสิตคณะอักษรศาสตร์ ชั้นปีที่ 1-4 นิสิตวิชาโทเรียนแยกวิชา (เอกและโทเริ่มเรียนจากภาษาญี่ปุ่นชั้นกลาง) |
| 2561-2565 | เป็นวิชาเอกเดี่ยว (66 หน่วยกิต) เป็นวิชาโท (18 หน่วยกิต) | นิสิตคณะอักษรศาสตร์ ชั้นปีที่ 1-4 นิสิตวิชาโทเรียนแยกวิชา (เอกและโทเริ่มเรียนจากภาษาญี่ปุ่นชั้นกลาง) |
| 2566-ปัจจุบัน | เป็นวิชาเอกเดี่ยว (72 หน่วยกิต) วิชาเอก-โท (54 หน่วยกิต) เป็นวิชาโท (18 หน่วยกิต) รูปแบบการเรียนแบบโมดูล | นิสิตคณะอักษรศาสตร์ ชั้นปีที่ 1-4 นิสิตวิชาโทเรียนแยกวิชา (เอกและโทเริ่มเรียนจากภาษาญี่ปุ่นชั้นกลาง) |
ระดับปริญญามหาบัณฑิต
| พ.ศ. | สถานภาพของวิชา |
|---|---|
| 2542-2548 | เปิดสอนหลักสูตรอักษรศาสตรมหาบัณฑิตสาขาวิชาภาษาและวรรณคดีญี่ปุ่น (สายวรรณคดี) |
| 2544-2548 | เปิดสอนหลักสูตรอักษรศาสตรมหาบัณฑิตสาขาวิชาภาษาและวรรณคดีญี่ปุ่น (สายภาษา) |
| 2549-2558 | เปลี่ยนชื่อเป็นหลักสูตรอักษรศาสตรมหาบัณฑิตสาขาวิชาภาษาญี่ปุ่น (สายวรรณคดีและสายภาษา) |
| 2550-2560 | เปิดสอนหลักสูตรอักษรศาสตรมหาบัณฑิตสาขาวิชาภาษาญี่ปุ่นเป็นภาษาต่างประเทศ (แผน ก และแผน ข) |
| 2558-2562 | เปลี่ยนชื่อหลักสูตรอักษรศาสตรมหาบัณฑิตสาขาวิชาภาษาญี่ปุ่น เป็น หลักสูตรอักษรศาสตรมหาบัณฑิตสาขาวิชาวัฒนธรรมและวรรณคดีญี่ปุ่น |
| 2563-ปัจจุบัน | เปิดสอนหลักสูตรอักษรศาสตรมหาบัณฑิตสาขาวิชาภาษาต่างประเทศ (ภาษาญี่ปุ่น) |
ระดับปริญญาดุษฎีบัณฑิต
| พ.ศ. | สถานภาพของวิชา |
|---|---|
| 2546-2560 | เปิดสอนหลักสูตรอักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิตสาขาวิชาวรรณคดีและวรรณคดีเปรียบเทียบ (โครงการร่วมกันระหว่างภาควิชาภาษาตะวันออก ภาษาตะวันตก ภาษาอังกฤษ และวรรณคดีเปรียบเทียบ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย) |
| 2558-2568 | เปิดสอนหลักสูตรอักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิตสาขาวิชาวัฒนธรรมและวรรณคดีญี่ปุ่น |
| 2566-ปัจจุบัน | เปิดสอนหลักสูตรอักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิตสาขาวิชาภาษาต่างประเทศ (ภาษาญี่ปุ่น) |
รายชื่ออาจารย์ชาวไทยประจำสาขาวิชาภาษาญี่ปุ่น
คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
- อ.ม.ล. นีลนารา ทองใหญ่ (2511-2517)
- อ.จินตนา ประมุขชัย (2513-2517)
- ผศ.ปิยะจิต ทาแดง (สกุลเดิม จันทรางศุ) (2513-2547)
- อ.วิมล มูนจินดา (2514-2519)
- ผศ.ดร.กัลยาณี สีตสุวรรณ (2515-2550)
- รศ.มณฑา พิมพ์ทอง (2517-2555)
- รศ.ประเสริฐ จิตติวัฒนพงศ์ (2519-252? ย้ายไปสังกัดคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์)
- ผศ.สุชาดา สัตยพงศ์ (2520-2553)
- ผศ.ดร.รัชนี ปิยะมาวดี (2520-2549)
- ศ.กิตติคุณ ดร.สิริมนพร สุริยะวงศ์ไพศาล (ชื่อเดิม เสาวลักษณ์) (2520-2559, ศาสตราภิชาน 2559-2561)
- อ.กาญจนา ประสพเนตร (2525-2540)
- อ.บัณฑิต ลิมเพชรากุล (2538-2539)
- อ.วิสุทธิกัญญา ต่อศรีเจริญ (2538-2540)
- ผศ.ดร.วรวุฒิ จิราสมบัติ (2540-2565)
- รศ.ดร.เดือนเต็ม กฤษดาธานนท์ (สกุลเดิม สายหอม) (2541-ปัจจุบัน)
- ศ.ดร.กนกวรรณ เลาหบูรณะกิจ คะตะกิริ (2542-2545, 2549-ปัจจุบัน)
- รศ.ดร.ชมนาด ศีติสาร (2542-ปัจจุบัน)
- อ.ดร.ลัดดา แก้วฤทธิเดช (2543-2547)
- อ.ดร.รังสิมา บุญสินสุข (2544-2545)
- ผศ.ดร.ชวาลิน เศวตนันทน์ (2546-2550)
- ศ.ดร.อรรถยา สุวรรณระดา (2547-ปัจจุบัน)
- รศ.ดร.น้ำทิพย์ เมธเศรษฐ (2548-ปัจจุบัน)
- ผศ.ดร.อัษฎายุทธ ชูศรี (2551-ปัจจุบัน)
- อ.ดร.อาทยา อาโอคิ (2554-2555)
- ผศ.ดร.มัทนา จาตุรแสงไพโรจน์ (2555-ปัจจุบัน)
- ผศ.ดร.ยุพวรรณ โสภิตวุฒิวงศ์ (2556-ปัจจุบัน)
- ผศ.ดร.สรัญญา ชูโชติแก้ว (2561-ปัจจุบัน)
- ผศ.ดร.สลิลรัตน์ กวีจารุมงคล (2562-ปัจจุบัน)
รายชื่ออาจารย์ชาวญี่ปุ่นประจำสาขาวิชาภาษาญี่ปุ่น
คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
สมัยคณาจารย์ผู้เชี่ยวชาญจากรัฐบาลญี่ปุ่น (ไม่ได้สังกัดจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย)(2509-2515)
- ศ.ตาเกยิโร โทมีต้า （冨田竹二郎）
- ศ.ฮิเดะโอะ นิฌิโอะกะ （西岡ひでお）
- อ.โซคิชิ คิมุระ （木村宗吉）
สมัยคณาจารย์ผู้เชี่ยวชาญประจำจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (2515-2529)
- ศ.โอะซะมุ มะท์ซุยะมะ （松山納）
อ.มะกิโอะ คะท์ซุระ （桂満希郎）
อ.มิกิโอะ โมะริ （森幹男） - ศ.เคนจิโร อิชิกะวะ （市川健二郎）
อ.โทะฌิฮะรุ โยะฌิกะวะ （吉川利治）
อ.ยะซุอะกิ ซะกะโมะโตะ （坂本恭章） - ศ.ยะซุฌิ ยะซุบะ （安場保吉）
อ.ทะกะฌิ คะวะโมะโตะ （かわもとたかし）
อ.ยะซุฮิโกะ บะบะ （馬場やすひこ） - อ.ยูจิโร อิวะกิ (2513-2520)
- ศ.เคนซุเกะ ทะมะอิ （玉井乾介） (2519-2522)
อ.ทะเกะดะ - ศ.ยะซุโอะ คุระโมะจิ （倉持保男） (2523-2525)
อ.คิโนะฌิตะ - ศ.คะโอะรุ ทะกะซะกะ （高坂薫） (2524-2525)
อ.ฮินะโกะ ซะกะโมะโตะ - อ.อะกะงิ (ไม่ปรากฏข้อมูลชัดเจน)
- อ.อะดะจิ (ไม่ปรากฏข้อมูลชัดเจน)
- อ.ยะซุโกะ โดะอุระ （堂裏泰子） (2527-2529) (อาจารย์พิเศษจาก JF), (2529-2530) (อาจารย์จุฬาฯ)
สมัยอาจารย์สังกัดจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (2530-ปัจจุบัน)
- อ.ทาเคชิ คิตะมูระ （北村武士） (2530-2534) (อาจารย์พิเศษจาก JF)
- อ.ชูโกะ ทานากะ （田中周子） (2534-2548, 2548-2550) (อาจารย์จุฬาฯ)
- อ.เคสุเกะ โองาตะ （尾形佳助） (2534-2535) (อาจารย์พิเศษจาก JF)
- อ.โจจิ อิเคะสึ （池津丈司）(2535-2538) (อาจารย์พิเศษจาก JF)
- อ.โยชิดะ คะสึฮิโกะ （吉田一彦）(2538-2541) (อาจารย์พิเศษจาก JF)
- อ.มิชิโกะ อิมะอิ （今井己知子） (2548-2554, 2555-2559) (อาจารย์พิเศษทุนโตโยต้า)
- อ.ดร.อะท์ซุฌิ โมะริ （森篤嗣） (2548-2549)
- ผศ. (พิเศษ) คิโยะมิ อิเกะตะนิ （池谷清美） (2549-2562)
- อ.อะซะโกะ ฮะยะฌิ （林麻子） (2549-2550) (อาจารย์พิเศษทุนโตโยต้า)
- อ.ดร.ฮิเดะกิ ฮิระมะท์ซุ （平松） (2550-2551) (อาจารย์พิเศษทุนโตโยต้า)
- อ.ดร.ฌิเงะกิ อิวะอิ (2550-2555) (อาจารย์พิเศษทุนโตโยต้า)
- อ.ดร.เอะอิจิ นะกะยะมะ （中山英治） (2550-2552) (อาจารย์พิเศษทุนโตโยต้า)
- อ.ดร.เรโกะ อิชิบาชิ （石橋玲子） (2550-2554) (อาจารย์พิเศษทุนโตโยต้า)
- อ.ดร.ทะกะเอะ ฮะงิวะระ （萩原孝恵） (2552-2557) (อาจารย์พิเศษทุนโตโยต้า)
- อ.นะท์ซุกิ มะท์ซุอิ （松井夏津紀） (2554-2559)
- อ.ดร.ริวเอ็น ฮิระมัตสึ （平松隆円）(2556-2557) (อาจารย์พิเศษทุนโตโยต้า)
- อ.ดร.ทะกะฌิ มะซุโนะ （増野高司）(2558-2560) (อาจารย์พิเศษทุนโตโยต้า)
- อ.เมงุมิ คนโด （近藤めぐみ） (2559-2562)
- อ.ยะซุโกะ นะกะอิ （中井靖子） (2559-2561) (อาจารย์พิเศษทุนโตโยต้า)
- อ.อิกุมิ มะท์ซุอิ （松井育美） (2559-2560) (อาจารย์พิเศษทุนโตโยต้า)
- อ.ยะสุโกะ เซ็นซุอิ （泉水康子） (2562-2562) (อาจารย์พิเศษทุนโตโยต้า)
- อ.คะสุมิ ซะอิโต（齋藤和美） (2562-2563)
- อ.ดร.ยูโกะ มิโยะฌิ（三好裕子） (2563-2565)
- อ.ฮิเดะฮิโร โคบายาชิ（小林英弘） (2563-ปัจจุบัน)
- อ.อะยะเมะ วะตะนะเบะ（渡邉あやめ） （2565-ปัจจุบัน)