การรักษาพยาบาลทางการแพทย์ในปัจจุบันเป็นการทำงานร่วมกันระหว่างทีมแพทย์ พยาบาล และผู้ให้บริการที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน ในขณะเดียวกันความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีทำให้การทำงานร่วมกันของทีมผู้ให้บริการทางการแพทย์อาจไม่จำเป็นจะต้องอยู่ในพื้นที่หรือเวลาเดียวกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งภาวะการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19 ทำให้เกิดการพัฒนาระบบปรึกษาทางไกล (teleconsultation) เป็นไปอย่างรวดเร็ว
Medic เป็นแอปพลิเคชั่นบนโทรศัพท์มือถือแบบสมาร์ตโฟนที่ช่วยให้ทีมรักษาพยาบาลสามารถพูดคุยปรึกษาแลกเปลี่ยนได้ระหว่างกัน โดยมีข้อมูลผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง (patient-based physician-to-physician teleconsultation app) ช่วยแก้ปัญหาและความเสี่ยงทางด้านข้อมูลหลายด้านจากการสื่อสารในแอปพลิเคชั่นสื่อสารทั่วไปที่เป็นไปโดยไม่จำกัดทิศทาง แอป Medic พัฒนาโดยบริษัท Deverhood ซึ่งเป็นความร่วมมือระหว่างคณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ และภาควิชาวิศวกรรมศาสตร์คอมพิวเตอร์ คณะวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย นำโดยรองศาสตราจารย์ ดร.เกริก ภิรมย์โสภา และ อาจารย์ นพ.กฤษณ์ เจริญลาภ
การออกแบบระบบในบริบทการแพทย์คลินิกบนแพลตฟอร์มโทรศัพท์มือถือ นับเป็นความท้าทายอย่างมาก เนื่องจากมีข้อจำกัดหลายประการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งขนาดของหน้าจอที่จำกัดอาจส่งผลต่อคุณภาพของข้อมูลที่และเกิดข้อผิดพลาดในการสื่อสารได้ ดังนั้น ในการพัฒนาแอปพลิเคชันเพื่อให้สามารถใช้งานได้ตรงตามแบบจำลองทางความคิด (mental model) ของทีมแพทย์และผู้ปฏิบัติงานทางการแพทย์ที่เกี่ยวข้อง ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ทรงพันธ์ เจิมประยงค์ ได้เข้าไปทำการทดสอบความสามารถในการใช้งานได้ (usability) ของระบบดังกล่าว โดยประยุกต์ใช้กรอบแนวคิด PACMAD (People At the Centre of Mobile Application Development) (Harrison, Flood & Duce, 2013) มาใช้ในการประเมินระบบปรึกษาทางไกลที่มีข้อมูลผู้ป่วยเป็นศูนย์กลางในคลินิกออร์โธปิดิกส์ ผลการศึกษานอกจากจะช่วยพัฒนาและปรับปรุงระบบ Medic ให้สามารถใช้งานได้ดียิ่งขึ้นแล้ว ผลการศึกษาและการอภิปรายผลยังครอบคลุมข้อสังเกตและข้อพึงระวังในการออกแบบแอปพลิเคชั่นในบริบททางการแพทย์ในหลายมิติอีกด้วย
งานวิจัยชิ้นนี้ตีพิมพ์ในรูปแบบบทความวิจัยที่เข้าถึงได้อย่างเสรี (open access) ชื่อ Exploring usability issues of a smartphone-based physician-to-physician teleconsultation app in an orthopaedic clinic: A mixed-methods study ในวารสาร JMIR Human Factors ซึ่งสามารถเข้าถึงได้ที่ https://doi.org/10.2196/31130
บทคัดย่อ
Background: Physician-to-physician teleconsultation has increasingly played an essential role in delivering optimum health care services, particularly in orthopedic practice. In this study, the usability of a smartphone app for teleconsultation among orthopedic specialists was investigated to explore issues informing further recommendations for improvement in the following iterations.
Objective: This study aimed to explore usability issues emerging from users’ interactions with MEDIC app, a smartphone-based patient-centered physician-to-physician teleconsultation system.
Methods: Five attending physicians in the Department of Orthopedics in a large medical school in Bangkok, Thailand, were recruited and asked to perform 5 evaluation tasks, namely, group formation, patient registration, clinical data capturing, case record form creation, and teleconsultation. In addition, one expert user was recruited as the control participant. Think aloud was adopted while performing the tasks. Semistructured interviews were conducted after each task and prior to the exit. Quantitative and qualitative measures were used to identify usability issues in 7 domains based on the People At the Centre of Mobile Application Development model: effectiveness, efficiency, satisfaction, learnability, memorability, error, and cognitive load.
Results:Several measures indicate various aspects of usability of the app, including completion rates, time to completion, number of clicks, number of screens, errors, incidents where participants were unable to perform tasks, which had previously been completed, and perceived task difficulty. Major and critical usability issues based on participant feedback were rooted from the limitation of screen size and resolution. Errors in data input (eg, typing errors, miscalculation), action failures, and misinterpretation of data (ie, radiography) were the most critical and common issues found in this study. A few participants did not complete the assigned tasks mostly owing to the navigation design and misreading/misunderstanding icons. However, the novice users were quite positive that they would be able to become familiar with the app in a short period of time.
Conclusions:The usability issues in physician-to-physician teleconsultation systems in smartphones, in general, are derived from the limitations of smartphones and their operating systems. Although some recommendations were devised to handle these usability issues, usability evaluation for additional development should still be further investigated.
รายการอ้างอิง
Harrison, R., Flood, D., & Duce, D. (2013). Usability of mobile applications: literature review and rationale for a new usability model. Journal of Interaction Science, 1(1), 1-16. https://doi.org/10.1186/2194-0827-1-1
